Karabük, 28 Ekim 2025 – Birinci derece deprem kuşağında yer alan Karabük'te, risk bilincinin halk inisiyatifiyle somut eyleme dönüştüğü nadir örneklerden biri yaşanıyor. Eski yapılaşmanın ve nüfus yoğunluğunun yoğunlaştığı 100. Yıl Mahallesi'nde, Öğretmenler Sitesi ve Bilge Kent Sitesi sakinleri, depreme karşı proaktif bir yaklaşım sergileyerek tüm şehre ilham kaynağı oldu. Bu gönüllü hareket, sadece yerel bir çaba olmanın ötesinde, "önceden önlem alma" kültürünü pekiştiren bir model haline geliyor ve kentsel dönüşümün halk-kamu iş birliğiyle nasıl ivme kazanabileceğini gösteriyor.
Mahalle sakinleri, binalarının deprem dayanıklılık raporlarını kendi imkanlarıyla hazırlatarak kentsel dönüşüm sürecini başlattı. Yüzlerce imza toplayan site yönetimleri, Karabük Belediyesi ile doğrudan görüşmelere giderek taleplerini iletti. Bu adım, yaklaşık 1.000 bağımsız birimin riskli yapı envanterine alındığı bir mahallede, yıkım ve yeniden yapılandırma çalışmalarını hızlandırdı. Yerel yönetimlerin stratejik planlarına göre, bu süreç 2030 deprem direnci hedeflerine önemli katkı sağlayacak.
Bu girişimin önemi, bireysel güvenlik arayışının ötesinde, toplumsal dayanışmayı tetiklemesinde yatıyor. Site sakinlerinin risk raporları hazırlama ve imza kampanyası gibi eylemleri, deprem öncesi önlem alma alışkanlığını yaygınlaştırıyor. Bu girişim dönüşümde %30'a varan imar artışı teşviklerinden faydalanma potansiyelini artırdı. Ayrıca, bu model mahalle bazlı özelleştirilmiş teşvikleri teşvik ederek, standart kentsel dönüşüm projelerinden daha esnek ve kapsayıcı hale geliyor. Kamunun hızlı el atması ise en çarpıcı artı: Belediye süreci bürokratik engellerden arındırdı ve halkın güvenini pekiştirdi.
Benzer örnekler, bu inisiyatifin ülke çapında örnek olması gerektiğini kanıtlıyor. İstanbul Kağıthane'de, belediyenin "Yarısı Bizden" kampanyasıyla bireysel bina yenileme teşvikleri sunması gibi, Arnavutköy'de ise depreme dayanıklı konutların hızla yükselmesi, 60 yıllık mülkiyet sorunlarını çözen toplu dönüşümle binlerce aileyi güvenceye aldı; bu proje, Karabük'ün modelini ulusal ölçeğe taşıyabilecek bir başarı hikayesi.-
Uzmanlar, bu tür halk öncülüğünde başlayan hareketlerin desteklenmesi gerektiğini belirtiyor. Karabük Belediyesi'nin teknik rehberlik ve finansal teşvikleri artırması, KBÜ (Karabük Üniversitesi) gibi kurumların eğitim programlarıyla entegre edilmesi, süreci daha da güçlendirecek. Halk eğitiminin kesintisiz sürdürülmesi ve riskli yapı tespitlerinin hızlandırılması, 2030 hedeflerine ulaşmada kilit rol oynayacak. Bu inisiyatifin ülke geneline yayılması, deprem riskini azaltırken sosyal uyumu artıracak – tıpkı Kağıthane'de ada bazlı %30 imar artışı ile elde edilen gibi, Karabük de mahallelerini geleceğe taşıyabilir.